Wystąpienie orbitopatii w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa tłumaczy się występowaniem wspólnego autoantygenu znajdującego się w tarczycy i tkankach pozagałkowych. Graves-Basedow i Hashimoto to dwie autoimmunologiczne choroby tarczycy, które mają odmienne skutki, ale mogą współistnieć. Choroba Gravesa-Basedowa prowadzi do nadczynności tarczycy, natomiast Hashimoto – do niedoczynności. U niektórych pacjentów obserwuje się przejście z jednej postaci w drugą – początkowa nadczynność może z czasem ustąpić i przerodzić się w przewlekłą niedoczynność. Obie choroby charakteryzują się obecnością autoprzeciwciał i wymagają indywidualnego podejścia terapeutycznego. Współwystępowanie tych chorób może utrudniać diagnostykę i leczenie, dlatego tak ważne są regularne badania poziomu TSH, FT3, FT4 oraz oznaczenia przeciwciał (TRAb, anty-TPO, anty-TG).

Choroba Gravesa-Basedowa — objawy, przyczyny, powikłania i leczenie

Choroba Gravesa-Basedowa powstaje w wyniku zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego, który zaczyna błędnie atakować własne komórki – w tym przypadku komórki tarczycy. Organizm produkuje przeciwciała (TRAb), które stymulują receptory TSH na tarczycy, prowadząc do nadmiernego wydzielania hormonów. Mimo że dokładna przyczyna tej autoagresji nie jest w pełni poznana, istnieją czynniki, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania.

Przyczyny choroby

Czasem mogą wystąpić na stopach, rękach, a rzadko na szyi i twarzy. Pacjenci mogą odczuwać swędzenie lub uczucie napięcia skóry w miejscu zmian. Nadmiar kofeiny (herbaty, kawy, napojówenergetycznych) pobudza organizm, co z kolei może nasilać objawy nadczynności tarczycy. Zarówno deficyt, jak i nadmiar tego pierwiastka będzie działał niekorzystnie na pracę tarczycy. W diecie powinniśmy unikać nadmiaru cukru, żywności wysoko przetworzonej, alkoholu czy tłuszczów trans, które negatywnie wpływają na nasze zdrowie i samopoczucie.

Objawy wysokiego TSH. Oto co się dzieje, gdy TSH jest za wysokie

W diagnostyce choroby Gravesa-Basedowa wykorzystuje się badania laboratoryjne i obrazowe tarczycy. Terminem wytrzeszcz określa się wysunięcie się gałki ocznej poza brzegi oczodołu ponad normę określoną dla danej populacji. Przyczyną wytrzeszczu w orbitopatii tarczycowej jest autoimmunizacyjne zapalenie mięśni ocznych, tkanki tłuszczowej i tkanki łącznej otaczającej gałkę oczną oraz zmiany w gruczole łzowym. Najczęstszym objawem jest niewyjaśniona utrata masy ciała pomimo zwiększonego apetytu. Pacjenci często tracą 5-10 kilogramów w ciągu kilku miesięcy, mimo że jedzą więcej niż zwykle.

Powiększenie tarczycy znane także jako wole tarczycy jest jedną z wielu chorób tarczycy i powodem różnych nieprzyjemnych objawów. Wole tarczycy może sal med dotknąć każdego w każdym wieku, szczególnie wtedy, gdy brakuje żywności bogatej w jod. Jednak nie wszystkie przypadki wola są spowodowane niedoborem jodu. Wole mogą być również spowodowane przez chorobę Gravesa-Basedowa, wrodzoną niedoczynność tarczycy, zapalenie tarczycy czy guzy przysadki mózgowej. Objawy chorej wątroby mogą również wynikać z rozwoju choroby Gravesa-Basedowa będącą kolejną chorobą autoimmunologiczną, która występuje, gdy układ odpornościowy organizmu błędnie atakuje tarczycę. Może to spowodować, że gruczoł zacznie nadmiernie produkować hormon odpowiedzialny za regulację metabolizmu.

Objawy skórne nadczynności tarczycy

Szczególnie palenie tytoniu zwiększa ryzyko rozwoju ciężkiej oftalmopatii tarczycowej. Istnieje również związek z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów czy bielactwo, co sugeruje wspólne mechanizmy genetyczne i immunologiczne. W leczeniu nadczynności tarczycy dieta i styl życia odgrywają kluczową rolę jako istotne wsparcie dla terapii farmakologicznej. Leczenie operacyjne polega na usunięciu całego gruczołu lub pozostawieniu fragmentu czynnej tarczycy. Zabieg ten powinien być wykonany w stanie eutyreozy (prawidłowej czynności tarczycy).

Choroba Gravesa i Basedowa – objawy

• Jest to choroba autoimmunologiczna i nie można jej wyleczyć, ale odpowiednia farmakoterapia i zdrowy tryb życia mogą doprowadzić do remisji i wyciszenia objawów.
• Rodzinne występowanie choroby Gravesa-Basedowa obserwuje się u ponad połowy chorych.
• Poza defektem kosmetycznym może dochodzić do powikłań takich jak owrzodzenie rogówki, podwójne widzenie, jaskra, światłowstręt czy nawet trwałe uszkodzenie wzroku.
• Przeciwciała działające przeciw receptorom TSH (oraz inne przeciwciała) pobudzają tarczycę do nadmiernej syntezy hormonów.
• Jest metodą z wyboru radykalnego leczenia jest leczenie jodem promieniotwórczym.
• W skrajnych przypadkach może dojść do ucisku nerwu wzrokowego z ryzykiem trwałej utraty wzroku.

W badaniu okulistycznym lekarz może zaobserwować wytrzeszcz, obrzęk powiek i tkanek okołooczodołowych, zaczerwienienie spojówek i ograniczenie ruchomości gałek ocznych. Jeśli chodzi o zapobieganie objawom choroby tarczycy, to wszystko zależy od konkretnej choroby, jednak na ogół choroby tarczycy nie są możliwe do uniknięcia. Wynika to z faktu, że większość przypadków choroby tarczycy jest związana z genetyką i/lub jest spowodowana chorobami autoimmunologicznymi, którym nie można zapobiec.

Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna i jak może wyglądać przebieg schorzenia? Niestety nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe choroby, które skutkowałoby całkowitym wyleczeniem osób chorych. Celem terapii jest uzyskanie remisji i normalizacji poziomu hormonów tarczycy – szacuje się, że osiąga się ją u 27% pacjentów. U pozostałych osób dochodzi do nawrotu objawów nadczynności tarczycy w ciągu 4 lat od odstawienia leków lub niedoczynności gruczołu w wyniku ich stosowania. Leczenie operacyjne i leczenie jodem radioaktywnym skutkuje u większości pacjentów niedoczynnością gruczołu tarczowego i koniecznością suplementacji hormonów tarczycy.

Choroba Gravesa-Basedowa – najczęstsza postać nadczynności tarczycy

U pacjentów starszych mogą wystąpić także objawy przypominające otępienie. Właściwa diagnoza i leczenie pozwala zazwyczaj na ustąpienie większości tych dolegliwości. Może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej występuje u kobiet w średnim wieku. W rzadkich przypadkach oba schorzenia mogą istnieć u danej osoby jednocześnie. Według niektórych badań u około 15-20% pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa zauważa się samoistną niedoczynność tarczycy wynikającą z przewlekłego zapalenia tarczycy (choroba Hashimoto).

W początkowej fazie choroby Gravesa-Basedowa pacjenci najczęściej chudną mimo wzmożonego apetytu, co jest skutkiem przyspieszonego metabolizmu. Jednak po rozpoczęciu leczenia, zwłaszcza w momencie przechodzenia z nadczynności do stanu eutyreozy lub niedoczynności (np. po terapii jodem radioaktywnym), masa ciała często zaczyna się zwiększać. Przybieranie na wadze może być reakcją organizmu na ustabilizowanie poziomu hormonów, ale również skutkiem ubocznym zbyt intensywnego leczenia prowadzącego do niedoczynności. Dlatego tak ważne jest dobranie odpowiedniej dawki leków i monitorowanie wagi w trakcie terapii. Dobrze zbilansowana dieta i umiarkowana aktywność fizyczna pomagają utrzymać stabilną masę ciała.